نقش وقف در توسعه تعلیم و تربیت شهرستان شاهرود

وقف یکی از سنت های عظیم الهی است و عبارت از این است که اصل و عین را از خرید و فروش و سایر معاملات متوقف و موقوف می کنند تا از آن برای مصالح عامه، یا دسته و افراد، یا محل و مکان مخصوصی بهره برداری شده و به مصارف معینه برسد. با بررسی پیشینه وقف متوجه می شویم که این سنت حسنه اسلامی از دیرباز در کشور ایران نقش بسزایی داشته است. و از آن جمله می توان مجتمع ربع رشیدی در تبریز را نام برد، که اداره امور آن از محل درآمدهای وقفی بوده است و تأثیر عمیقی در آموزش و پرورش عصر خود و حتی دوره های بعد گذاشت. اهمیت این مجتمع بزرگ دانشگاهی را می توان در نحوه مدیریت و سازماندهی و نیز رشته های تحصیلی آن دانست. پیشینه وقف در زمینه های مختلف در شهرستان شاهرود ظاهراً به قرن هفتم هجری قمری می رسد و مهمترین عاملی که باعث توسعه وقف و ایجاد موقوفات شده است اعتقادات قلبی مردم به مذهب و علاقه شدید ایشان به ائمه معصومه (ع) در برگزاری مجالس جهت زنده نگه داشتن نام و یاد و خاطر ایشان بوده است. در بررسی های به عمل آمده قدیمی ترین موقوفات شاهرود در زمینه تعلیم و تربیت متعلق است به حوزه علمیه بازار که در 1268هـ.ق یعنی 167 سال قبل وقف گردیده است. بعد از آن افراد خیری همچون توران تاج عضدی موقوفه ای را به آموزش و پرورش در سال 1346هـ.ش وقف کرده است که در آن دانش آموزان بی بضاعت از عایدات موقوفه بهره مند می شوند و زمینه تحصیل عالی دانشگاهی برای دانش آموزان ممتاز فراهم می آید. بعد از آن سایر افرادی نیز با پیروی از این سنت حسنه به جهت به یادگار ماندن نامشان به وقف املاک خود پرداخته اند که موقوفه میرزا احمد بسطام (دبیرستان امام محمد باقر(ع)) از آن جمله است که در آن علاوه بر تعلیم وتربیت به اسکان مسافرین و زائرین آقا علی ابن موسی الرضا (ع) در فصل تعطیلی مدارس توجه شده است. و این موقوفه نسبت به سایر موقوفات از چند جهت قابل بهره برداری است. کلیدواژه: وقف، توسعه تعلیم و تربیت، موقوفه تیمور تاج عضدی، حاج میرزا احمد بسطام، شاهرود.